3. Valkenburg; het opmaken van de schade.
Hoofdstuk 3 uit Valkenburg ZH de wederopbouw
Tussen 10 en 14 mei werd het dorp bedolven onder een “granaten” regen. Volgens opgave van deskundigen werden er circa 1500 granaten afgevuurd door de Hollandse strijdkrachten, die het dorp hadden omsingeld.
Het gevolg was dat zeker 20% van de woningen onherstelbaar werd beschadigd, 35% was zwaar beschadigd, 25% minder zwaar en 10% licht beschadigd. Slechts 10% van de bebouwing was schade vrij. Een eerste raming van de kosten voor het herstel en de wederopbouw van het dorp kwam uit op een bedrag van f. 266.335,-- . (gulden).
Overzicht beschadigingen: bruin onherstelbaar, blauw zwaar, oranje ernstig, groen licht beschadigd.
De afweging van sloop/nieuwbouw of het weer herstellen van de woningen werd niet alleen bepaald door de hoogte van de schade. Duidelijk was wel dat de bruingekleurde panden op de kaart gesloopt moesten worden. Met heimwee vragen we ons af, of de panden aan de Broekweg echt zo slecht waren dat sloop onvermijdelijk was. En hoe kan het dat het pand van Oosterlee de kleur oranje kreeg. De panden op de Hoofdstraat (no. 10/ 12) en op de Katwijkerweg (no.82/84) waren rijp voor de sloop, maar staan er nu tachtig jaar later nog steeds.
Al vrij snel werd duidelijk dat Valkenburg extreem zwaar was getroffen. De hulp aan het dorp kwam dan ook snel op gang. Overal in de regio werd gecollecteerd voor Valkenburg. Oegstgeest bracht 2600 gulden in.
De opbrengst in katwijk was 1500 gulden, terwijl Voorschoten 930 gulden ophaalde. Het dorp trok ook ramptoeristen, nieuwsgierig naar het in puin geschoten centrum. De vele verlaten woningen waren ook een prooi voor plunderaars. De pakkans was echter groot, want in het dorp waren nog aardig wat Duitse soldaten.
De Valkenburgers wilden zo snel mogelijk weer het gewone leven oppakken. De Groentezouterij van de heer M. Brussee werd omgetoverd tot kerkgebouw, zodat de kerkdiensten op zondag weer doorgingen.
Dominee Veldkamp was in die dagen predikant van de Nederlandse Hervormde kerk. Zondag 19 mei was er om 10.00 uur een dienst. De Gereformeerde kerk kon vrij snel weer gebruik maken van de zaal van de Vries aan de Sluissteeg. De jeugd ging op 27 juni weer naar school. In het gebouw van Brussee, waar dus ook gekerkt werd, was ruimte gevonden.
